XXXXIV Zgromadzenie Ogólne Międzynarodowego Stowarzyszenia Tunelowego i Przestrzeni Podziemnej ITA-AITES
Rola przestrzeni podziemnej w zrównoważonych miastach przyszłości.
The Role of Underground Space in Future Sustainable Cities.

Światowy Kongres Tunelowy WTC 2018 odbył się w dniach od 21 do 26 kwietnia 2018 roku w Dubaju. Został zorganizowany wspólnie przez Międzynarodowe Stowarzyszenie Robót Podziemnych (ITA-AITES) i Stowarzyszenie Inżynierów Zjednoczonych Emiratów Arabskich. W obradach wzięło udział ponad 1500 uczestników z 68 krajów członkowskich ITA, w tym 3 osoby z Polski.

Obrady plenarne, sesje techniczne i posiedzenia Zgromadzenia Ogólnego i Grup Roboczych (Working Groups) odbywały się w Centrum Kongresowym The Dubai World Trade Centre (fot. 1) zlokalizowanym w ścisłym centrum Dubaju. Tam też miała miejsce wystawa, na której zgromadzono ponad 130 stoisk firm z całego świata.

Kongres został zainaugurowany przez inżyniera Dawoud Al Hajri – Dyrektora Generalnego Gminy Dubaj i Prezydenta Stowarzyszenia Inżynierów ZEA oraz przez Prezydenta Międzynarodowego Stowarzyszenia Robót Podziemnych ITA-AITES pana Tarcisio Celestino (fot. 2). Po przemówieniach inauguracyjnych, zgodnie z tradycją ceremonii otwarcia, wygłoszony został po raz dziewiąty wykład specjalny Sir Muir Wood Lecture poświęcony pamięci pierwszego i Honorowego Prezydenta ITA-AITES. Referat pt. „Monitoring and Controlling Ground Behavior at the Source – Recent Applications to pressurized tunnelling” wygłosił Edward J. Cording Professor Emeritus University of Illinois (fot. 3). Wykład dotyczył zagadnień związanych z kontrolą osiadań terenu i przemieszczeń masywu gruntowego podczas realizacji tuneli tarczami zmechanizowanymi TBM w gęstej zabudowie miejskiej. Zaprezentowane przykłady zastosowań tarcz w trudnych warunkach gruntowych, w gruntach miękkich i nawodnionych pokazują, że technologia ta może być z powodzeniem stosowana bez powodowania szkód na powierzchni terenu i bez stosowania dodatkowych środków zaradczych, takich jak np. iniekcje kompensacyjne. Pełny tekst wykładu można znaleźć pod adresem https://about.ita-aites.org/publications/muir-wood-lecture. W przyszłym roku, podczas kongresu WTC w Neapolu kolejny wykład Muir Wood Lecture wygłosi dr Martin Herrenknecht.

Po wykładzie wręczone zostały nagrody ITACET Foundation 2018. Pierwszą nagrodą, za niezwykły wkład w rozwój Fundacji, uhonorowany został prof. Alfred Haack, były prezydent ITA-AITES oraz wieloletni dyrektor zarządzający STUVA (fot. 4). Drugą nagrodę, za wyjątkowo owocną, wieloletnią współpracę z ITACET Foundation przyznano chilijskiej organizacji CTES (Comité de Túneles y Espacios Subterráneos de Chile).

W dalszej części ceremonii otwarcia, wygłoszone zostały jeszcze dwa referaty:

  • referat przewodni (Keynote Lecture) – inż. Sulaiman Al Hajri (Dyrektor RTA Sharjah for Roads Affairs) – na temat wielkich inwestycji tunelowych prowadzonych obecnie i planowanych w najbliższej przyszłości w Zjednoczonych Emiratach Arabskich,
  • wykład historyczny (Heritage Lecture) – prof. Stefano De Caro (były dyrektor generalny ICCROM) – wykład z pogranicza inżynierii, sztuki i archeologii dotyczący starożytnej sieci dróg podziemnych w Neapolu i artefaktów z nią związanych.

Na konferencję zgłoszono ponad 500 streszczeń referatów. W wydrukowanych materiałach konferencyjnych zamieszczono rozszerzone streszczenia 325 referatów, z których 211 wygłoszono podczas 20. minutowych wystąpień. Na terenie centrum kongresowego obyła się również wystawa plakatów, na której zaprezentowano ponad 100 referatów. Pełny tekst referatów znajduje się na nośniku elektronicznym. Referaty podzielono na następujące sesje tematyczne:

  1. Tunele wielofunkcyjne – najdoskonalsze rozwiązanie
  2. Umowny podział ryzyka – układ wygrywający / wygrany
  3. Właściwa metoda budowy tuneli dla właściwych zastosowań
  4. Bezobsługowe tunele kanalizacyjne – fakt czy fikcja
  5. Odwodnienie i ochrona przeciwpowodziowa w miastach z zastosowaniem budowli podziemnych
  6. Przegląd aktualnych metod projektowania tuneli dla tuneli drążonych metodami klasycznymi
  7. Innowacje w technologiach tunelowania
  8. CAPEX vs. OPEX – jak zdefiniować koszt projektu w cyklu życia obiektu
  9. Zrównoważone wykorzystanie przestrzeni podziemnej
  10. Geoinżynieria i zarządzanie ryzykiem
  11. Postępy w sektorze materiałowym
  12. Naprawa i konserwacja budowli podziemnych
  13. Smart City – jak do tego może przyczynić się przestrzeń podziemna?
  14. Znaczenie zarządzania projektem w rozwoju projektu
  15. Studia przypadków dotyczące projektów TBM
  16. Bezpieczeństwo w konstrukcjach podziemnych

Zgodnie z wieloletnią tradycją Światowych Kongresów Tunelowych, drugiego dnia konferencji odbyły się Sesja Otwarta (ITA Open Session) oraz sesje komitetów ITACUS i ITATECH. W tym roku, dyskusja panelowa w Sesji Otwartej była poświęcona zagadnieniu „Praktyk kontraktowych w XXI wieku” oraz opracowaniu Szmaragdowej Księgi ITA / FIDIC specyficznych warunków kontraktu na roboty tunelowe i podziemne. Wśród panelistów znaleźli się przedstawiciele właścicieli projektów BBT Brenner Baseline Tunnel pomiędzy Austrią i Włochami oraz rząd Arabii Saudyjskiej jako właściciel, zamawiający i operator infrastruktury podziemnej; Bank Światowy jako agencja finansująca projekty tunelowania, szczególnie w krajach słabo rozwiniętych i rozwijających się; SMEC jako inżynier konsultant i projektant infrastruktury podziemnej; Międzynarodowa grupa ubezpieczeń tunelowych (ITIG); oraz przedstawiciel firmy wykonawczej Bouygues z Francji, która wykonuje duże projekty budowy tuneli w ramach różnych umów i ustaleń dotyczących zamówień w różnych częściach świata. Tematyka Panelu oraz dyskusji odniosła się do faktu, że budowa tuneli i konstrukcji podziemnych jest postrzegana jako bardzo kosztowna i trudna do zarządzania przez właścicieli. Zdolność różnych form kontraktów do kontrolowania zmiennych i zarządzania związanym z nimi ryzykiem ma istotny wpływ na wyniki projektów tunelowych. Mając to na uwadze ITA działa we współpracy z FIDIC, Międzynarodową Federacją Doradców Inżynierów Konsultantów, aby opublikować w postaci Szmaragdowej Księgi ITA/FIDIC zestaw warunków umowy, które są specyficzne dla zarządzania i kontroli podziemnych projektów budowlanych.

Zwyczajowo, podczas Sesji Otwartej prezentowane są także wyniki prac Grup Roboczych (Working Groups) i Komitetów (ITAtech – Committee on technologies, ITA COSUF – Committee on Operational Safety of Underground Facilities). Przedstawiono opracowania wydane przez ITA jako tzw. rekomendacje lub zalecenia (Reccomandations or Guidelines). Są to:

  • Guidelines for good working practice in high pressure compressed air – Wytyczne dotyczące dobrych praktyk wykonawczych w sprężonym powietrzu o wysokim ciśnieniu – opracowane przez Grupę Roboczą 5 (WG5),
  • Guidelines for the provision of refuge chambers in tunnels under construction – Wytyczne dotyczące zapewniania schronień w tunelach w budowie – opracowane przez Grupę Roboczą 5 (WG5),
  • Guidance for precast fibre reinforced concrete segments – volume 2: production aspects – wytyczne dotyczące prefabrykowanych segmentów betonowych zbrojonych zbrojeniem rozproszonym – część 1: zagadnienia wykonawcze – opracowane przez ITAtech
  • Geophysical ahead investigation methods – metody geofizyczne badań wyprzedzających – opracowane przez ITAtech

Wszystkie te opracowania dostępne są na stronie https://about.ita-aites.org/wg-committees. Można je pobrać bezpłatnie w wersji pdf. W wielu krajach członkowskich ITA, te zalecenia i wytyczne są traktowane jak normy. Z racji tego, że w Polsce brak jest norm i wytycznych z zakresu budownictwa podziemnego, publikacje te są źródłem wielu cennych wiadomości.

Sesja komitetu ITACUS pod hasłem „Smart Cities and Sustainability” prowadzona była przez prezydenta komitetu ITACUS Hana Admiraala (Holandia) i panią wiceprezydent Antonię Cornaro (Szwajcaria). Sesja była otwarta dla wszystkich uczestników konferencji, a w dyskusji panelowej mogli uczestniczyć wszyscy zgromadzeni na sali. Przedstawiciele Rady Sterującej ITACUS zaprezentowali również książkę „Underground spaces unveiled” wydaną przez ITACUS w 2017 roku.

W drugim dniu konferencji odbyła się także otwarta sesja komitetu ITAtech. Tematem przewodnim tej sesji były „Technologie innowacyjne” (Innovative technologies). Zaproszeni wykładowcy oraz przedstawiciele głównych sponsorów ITAtech przedstawili przykłady zastosowań najnowszych technologii w budownictwie podziemnym.

Podczas kongresu WTC2018 w Dubaju odbyła się ponownie Otwarta Sesja grupy młodych członków ITA – ITAym

Tradycyjnie Kongresowi towarzyszyła wystawa firm związanych z budownictwem podziemnym oraz wycieczka techniczna ostatniego dnia obrad. W ramach wycieczki technicznej można było zwiedzić budowę projektu „Route 2020” łączącego wystawę Expo, lotnisko Al. Maktoum oraz okoliczne, gęsto zaludnione rejony Dubaju. W ramach tego projektu wykonanych będzie 7 stacji i 15 km trasy kolejowej z czego 11.8 km będzie przebiegało na wiaduktach a 3.2 km w tunelu. W ramach programu dla osób towarzyszących zorganizowano zwiedzanie Dubaju i jego okolic, safari na pustyni i wiele innych atrakcji. Więcej informacji o kongresie WTC 2018 i imprezach towarzyszących znajduje się na stronie internetowej http://www.wtc2018.ae.

XXXXIV Zgromadzenie Ogólne ITA-AITES

XXXXIV Zgromadzenie Ogólne International Tunnelling and Underground Space Association odbyło się w dniach 22 i 25 kwietnia 2018 roku podczas kongresu w Dubaju. Wzięło w nim udział 55 delegatów spośród 75 krajów członkowskich. Przedstawiono sprawozdanie z prac Zarządu obejmującego okres od ostatniego Zgromadzenia Ogólnego w Bergen w 2017 r oraz raporty finansowe i audytorskie. Prezydent Stowarzyszenia przedstawił również plan strategiczny na lata 2017-2020 oraz omówił postęp jego realizacji i plan działania na kolejny rok.

Obecnie w ITA zrzeszonych jest 75 krajów (podczas Zgromadzenia w Dubaju zaakceptowano nowego członka – Nową Zelandię) oraz 173. członków zbiorowych. Organizacja zrzesza także 48 firm wspierających oraz 18. sponsorów głównych. Reprezentantem sponsorów w Zgromadzeniu Ogólnym na lata 2016-2029 pozostaje Pekka Nieminen z firmy Sandvik. W skład Zarządu ITA wchodzą obecnie:

  • Tarcisio Celestino, prezydent, Brazylia (2016-2019), (fot. 2)
  • Søren Degn Eskesen, były prezydent, Dania (2016-2019)
  • Eric Leca, pierwszy wiceprezydent, Francja (2016-2019)
  • Alexandre Gomes, wiceprezydent, Chile (2016-2019)
  • Jinxiu (Jenny) Yan, wiceprezydent, Chiny (2016-2019)
  • Ruth Gunlaug Haug, wiceprezydent, Norwegia (2016-2019)
  • Davorin Kolic, członek, Chorwacja (2016-2019)
  • Giuseppe Lunardi, członek, Włochy (2016-2019)
  • Chungsik Yoo, Korea Południowa (2016-2019)
  • Lars Babendererde, członek, Niemcy (2017-2020)
  • Arnold Dix, członek, Australia (2017-2020)
  • Randall Essex, członek, USA (2017-2020)
  • Felix Amberg, skarbnik, Szwajcaria (2016-2019)
  • Ooi Teik Aun, członek, Malesia (2017-2020)

Na obradach Zgromadzenia Ogólnego Polskę reprezentowały dr inż. Monika Mitew-Czajewska, przewodnicząca Podkomitetu Budownictwa Podziemnego (fot. 5) oraz prof. Anna Siemińska-Lewandowska (fot. 6), która zaprezentowała na forum Zgromadzenia krótkie epitafium profesora Zdzisława T. (Richarda) Bieniawskiego, zmarłego w grudniu 2017.

Podczas Kongresu odbyły się liczne spotkania Grup Roboczych (WG). Animatorzy tych grup składali na Zgromadzeniu Ogólnych sprawozdania z prowadzonych w ostatnim roku prac. Sprawozdania są dostępne na stronie internetowej organizacji (www.ita-aites.org/corporate/wg&committees. Podczas obrad Zgromadzenia Ogólnego sprawozdania składali również przewodniczący stałych Komitetów ITA: ITA COSUF, ITA-CET (Committee on Education and Training, the ITA University network), ITA-CUS (International Tunnelling Association – Committee on Underground Space), ITAtech (Committee on technologies) oraz grupa ITAym (ITA Young Members Group).

Stałym już punktem programu Zgromadzenia Ogólnego stała się prezentacja lokalizacji kolejnej edycji cyklicznej konferencji ITA – ITA Awards Conference and Ceremony (konferencji poświęconej wręczaniu nagród ITA), https://awards.ita-aites.org/. W roku 2018 konferencja ta odbędzie się 5-7 listopada w Chuzhou-Nanjing w Chinach. Nagrody będą wręczane w 9. kategoriach: projekt roku (ponad 500 mln Euro), tunelowy projekt roku (50 mln – 500 mln Euro), wybitny projekt roku (do 50 mln Euro), innowacyjny projekt roku, innowacja techniczna roku, inicjatywa w zakresie zrównoważonego rozwoju, inicjatywa roku w zakresie bezpieczeństwa, innowacyjne wykorzystanie przestrzeni podziemnej oraz młody inżynier roku w zakresie tunelowania. Zwycięzcy zostaną ogłoszeni podczas ceremonii w Chinach. Stowarzyszenie ITA zachęca inwestorów, firmy wykonawcze, architektów z całego świata do zgłaszania swoich projektów czy specjalnych osiągnięć do tego konkursu w kolejnych latach.

W środę 25 kwietnia, pod koniec obrad, Zgromadzenie Ogólne w tajnym głosowaniu wybrało Danię jako organizatora kolejnego Światowego Kongresu Tunelowego. Odbędzie się on w Kopenhadze od 16 do 19 maja 2021 r. Jednocześnie przedstawiono informacje o stanie przygotowań do kongresów – w Neapolu we Włoszech w maju 2019 (www.wtc2019.com) oraz w Kuala Lumpur w Malezji wiosną 2020 roku.